.png){kind=small}
Hou jij ook zo van koffie, aardbeien, schoon drinkwater en ademhalen? Grote kans dat je biodiversiteit belangrijk vindt! Maar het gaat niet zo goed met onze biodiversiteit: uitsterving van zowel plant- als diersoorten ging de afgelopen 10 miljoen jaar nog nooit zo snel als nu. En dus moeten we aan de bak. Maar ‘t is niet alleen een “moetje”; werken aan biodiversiteit is leuk, leerzaam en waardevol!
In deze tweedelige serie leggen we uit wat biodiversiteit is en waarom het belangrijk is. Vervolgens vertellen we wat jij als ondernemer kunt doen.
Wat is biodiversiteit?
Wat biodiversiteit is, kan ik eigenlijk niet beter uitleggen dan journalist Gemma Venhuizen. Ga ik dus ook niet doen. Ik vat haar NRC-artikel van afgelopen december even samen.
Biodiversiteit is veel meer dan alleen het aantal planten, plantsoorten, dieren en diersoorten op aarde. Biodiversiteit gaat om verschillen tussen soorten, maar ook om verschillen binnen soorten. Hoe gevarieerder de genenpoel binnen een soort, hoe groter de kans dat ‘ie overleeft.
Daarnaast gaat biodiversiteit over variatie in ecosystemen: over alle organismen die er leven én over de omstandigheden die er heersen. Denk hierbij aan watersoort en -diepte, bodemgezondheid en het weer. Tot slot gaat biodiversiteit over de relatie tussen soorten. Verdwijnt het hert, dan is ook de wolf de sigaar.
Dat maakt biodiversiteit nogal complex: hoewel klimaatverandering bijvoorbeeld in één meeteenheid te vangen is – namelijk CO2-equivalenten – moet je bij biodiversiteit naar een waaier aan indicatoren kijken.
Waarom is biodiversiteit belangrijk?
In de VN-top over biodiversiteit werden vier manieren genoemd waarop je tegen biodiversiteit kunt aankijken en die het belang van biodiversiteit uitleggen:
Living from nature: de natuur is een bron van producten en voedsel. De natuur heeft direct nut voor ons. Naast producten levert het ook diensten: waterzuivering, bodemvruchtbaarheid, verkoeling van de aarde, bestuiving, bescherming tegen overstromingen, en ga zo maar door
Living with nature: de natuur – of het nou planten of dieren zijn – heeft net als wij intrinsiek bestaansrecht.
Living in nature: de natuur is je eigen leefomgeving. Je geniet van de aanwezigheid ervan. En het vertelt iets over onze eigen plaats en identiteit.
Living as nature: wij zijn natuur. De natuur is een fysiek, mentaal en spiritueel onderdeel van onszelf.
Nederland leeft nogal volgens de eerste interpretatie. Maar we kunnen de natuur niet alleen als bron zien. Want dan zouden we geen reden hebben natuurgebieden te beschermen die ons niet direct iets opleveren. Terwijl we wél van deze gebieden genieten.
En moerassen dan? Daar genieten de meeste mensen niet van. Nou, omdat moerassen en bijvoorbeeld de waterjuffers en muggen die er leven ook bestaansrecht hebben.
Twijfel je aan het bestaansrecht van een waterjuffer? Dan alsnog is het belangrijk ze te beschermen. Want we weten niet precies welke rol waterjuffers spelen in het grotere ecosysteem. Als we het beestje verdelgen, heeft dat misschien verregaande gevolgen voor andere soorten.
Je begrijpt namelijk ook niet van elk tandwieltje in een horloge welk nut het heeft. Maar als je er eentje weghaalt, kan ik je garanderen dat je klokje stopt met tikken.
Waarom gaat het zo slecht met de biodiversiteit?
De snelheid waarmee planten en dieren uitsterven is al tien miljoen jaar niet zo hoog geweest als nu. Maar waar komt dat nou door? Het UN Environmental Programme vat het samen in vijf punten:
Land- en zeegebruik door de mens: de grootste drijver van biodiversiteitsverlies. We veranderen bossen en leefgebieden in landbouwgrond en woongebieden voor de mens en maken mijnen voor materiaal- en grondstofwinning.
Klimaatverandering: hierin zit een neerwaartse spiraal. Hoe warmer het wordt, hoe meer dieren en planten sterven, hoe minder CO2 zij kunnen vangen of de aarde direct kunnen afkoelen (bomen en planten doen beiden), hoe warmer het wordt.
Vervuiling: we vervuilen ecosystemen met chemicaliën en chemisch afval. Pesticiden zijn een groot probleem, maar de plastic soep ook. De grootste wereldwijde bedreiging voor biodiversiteit is echter stikstof. Komt je vast bekend voor uit het Nederlandse nieuws.
Directe exploitatie van natuurlijke bronnen: dit is niet alleen een bedreiging voor dieren en planten, maar ook voor de mens. We gebruiken de bronnen die de aarde ons biedt op: hout, vis, mineralen, drinkwater.
Dus, of je de natuur nou ziet als bron, als plek om te recreëren, als waardevol op zichzelf of als onderdeel van jezelf - het is belangrijk om deze te beschermen voordat het te laat is.
In het volgende artikel leggen we uit waarom biodiversiteit specifiek voor ondernemers van levensbelang is (vanwege de koffie natuurlijk, maar er is meer) én hoe je je als ondernemer inzet voor biodiversiteit.