.png){kind=small}
In deze artikelreeks zet ik de helden van de betekeniseconomie in de schijnwerpers: oprichters van bedrijven waarin impact op mens en milieu écht voorop staat. Waar komen hun drijfveren vandaan? Welke uitdagingen moeten ze trotseren? Het tweede deel is met Rob van den Dool, mede-oprichter en CEO van Yumeko, een bedrijf uit Amsterdam dat impact maakt met duurzaam beddengoed en badgoed.
Kun je iets vertellen over jezelf?
Mijn naam is Rob. Ik ben echt een wereldburger. Ik ben veel verhuisd met m’n ouders, maar woon nu al zo’n 35 jaar in Amsterdam, om de hoek van Yumeko’s kantoor. Ik heb internationaal recht gestuurd en schreef mijn scriptie over de net uitgebroken oorlog in voormalig Joegoslavië. Toen ik bij Akzo Nobel werkte, was ik veel in Oost Europa. De oorlog in Joegoslavië woedde nog steeds en dat had veel impact op mij en m’n vrouw. Ik had een band met het gebied door m’n scriptie en m’n vrouw maakte zich hard voor vrede in de Balkan. We vonden het bizar dat er weinig actie werd ondernomen om de oorlog te stoppen, terwijl het slechts 2 uur vliegen van huis was.
Op een dag ontmoetten we een professor die muziekworkshops aan kinderen gaf. We besloten geld in te zamelen voor dit mooie initiatief, zodat we kinderen wat verlichting konden bieden. Toen we terugkwamen in Amsterdam zijn we plannen gaan maken om meer te doen voor kinderen in oorlogsgebieden. We kwamen in contact met mensen die met War Child Engeland bezig waren. Niet veel later volgden we hun voorbeeld en in 1995 startten we Stichting War Child Nederland.
Rob, mede-oprichter en CEO bij Yumeko.
Je hebt dus meerdere organisaties met impact opgericht. Waar komt die drijfveer vandaan?
Ik geloof heel erg in de maakbaarheid van de samenleving: een druppel op een gloeiende plaat maakt in mijn ogen wél een verschil. Ik heb m’n eigen internetbureau gehad en lange tijd advies gegeven aan grote merken. Op een gegeven moment dacht ik: waar ben ik eigenlijk mee bezig? Ik had moeite met het feit dat het altijd ging om geld. Zelf voelde ik juist de intentie om een verandering teweeg te brengen. Ik ben ervan overtuigd dat bedrijven, naast de overheid en NGO’s, voor grote veranderingen kunnen zorgen op het gebied van duurzaamheid en solidariteit door verantwoordelijkheid te pakken en productieketens te verbeteren. Het leek me daarom fantstisch om een bedrijf neer te zetten dat helemaal klopt op het gebied van duurzaamheid en cultuur, én tegelijkertijd een mooi merk te creëren. Het bouwen van merken vind ik immers nog steeds ontzettend leuk, maar het moeten wél merken zijn die toegevoegde waarde hebben: merken met impact first!
En toen Yumeko?
In 2009 ben ik met een vriend kansen gaan verkennen. Waar kunnen we impact maken? We zijn de businessmodellen achter verschillende soorten producten gaan onderzoeken. Van koffie en thee tot iets basaals als energie: verschillende producten zijn de revue gepasseerd. Op een gegeven moment stelde deze vriend mij de vraag: waar slaap je eigenlijk onder? Ik had werkelijk geen idee, dus ik scheurde een dekbed open en stuitte op dons. Toen we verder op onderzoek uitgingen, trokken we een beerput aan ellende open over dierenmishandeling en levende pluk. Ook ontdekten we dat het katoen ‘om’ het dekbed erg vervuilend is. Problemen gevonden dus! Uit een klein consumentenonderzoek dat we deden, bleek bovendien dat mensen het merk van het beddengoed waar ze onder slapen niet kenden. Vanaf dat moment was Yumeko een feit.
De producten van Yumeko worden gemaakt van duurzame materialen en eerlijk geproduceerd.
Hoe zagen de begindagen van Yumeko eruit?
Ieder product dat we maken, heeft een probleem. Simpelweg omdat het product eerder nog niet bestond. In het begin was dat zeker een uitdaging, omdat de slaapsector nieuw voor ons was. We zijn gestart met het ontwikkelen van onze visie - onze theory of change - en op zoek gegaan naar duurzame producenten. Die vonden we dichterbij dan verwacht: op Texel. Daar produceren ze duurzaam wol waarmee wij onze eerste wollen dekbedden konden maken. Toen de eerste orders binnen kwamen, beseften we als snel dat we niet voldoende voorraad hadden en we moesten opschalen.
Omdat de ketens zó ontzettend intransparant zijn, was dit een uitdaging. Of het nu gaat om beddengoed of kussenvulling: we willen altijd precies weten wat er in de keten gebeurt, zodat we betere keuzes kunnen maken en onze klanten een duurzaam product kunnen garanderen. Welke partijen zijn betrokken bij het productieproces? Hoe lijden mens, dier en milieu hieronder? Omdat het voor ons onmogelijk was om volledig zicht te krijgen op de keten, zijn we gaan werken met keurmerken, zoals Fairtrade en GOTS. Deze keurmerken hebben wél controle over de keten en creëren transparantie. Door hier gebruik van te maken, kunnen we Yumeko als merk verder uitbouwen en onze impact vergroten.
Hoe ziet de impact van Yumeko er precies uit?
We kiezen bij de productie van onze bed- en badproducten alleen voor duurzame materialen, zoals biologisch katoen, linnen of duurzame Tencel-vezels. Ook maken we bijvoorbeeld badjassen van restmateriaal, waardoor we minder materialen hoeven weg te gooien. Daarbij besparen we zoveel mogelijk water en CO2 en vermijden we het gebruik van pesticiden. Doordat we met Fairtrade samenwerken, kunnen we voor eerlijke arbeidsomstandigheden zorgen en bieden we de boeren in India een leefbaar inkomen. Zo hebben we dit jaar 855 boerengezinnen van een leefbaar jaarinkomen voorzien.
Daarnaast vinden we het belangrijk om invloed uit te oefenen op de slaapsector en het koopgedrag van consumenten. De slaapsector is een zeer vervuilende industrie. Matrassen en andere slaapproducten bestaan vaak uit schadelijke materialen zoals polyester. Dit heeft allemaal met de prijs te maken. Het moet zo goedkoop mogelijk zijn, zodat er meer geld kan worden verdiend. En dat heeft negatieve gevolgen voor mens en milieu. Door de sector te laten zien hoe het anders kan - bijvoorbeeld door het gebruik van andere materialen - hopen we het goede voorbeeld te geven en de standaard te verhogen.
Een fabriek in India waar Yumeko's handdoeken worden gemaakt.
Zijn er nog zaken waar jullie nog aan moeten werken?
Altijd! Je kunt het als betekenisvolle ondernemer nooit goed genoeg doen. Je zult altijd blijven hangen op 90%. Er zijn namelijk altijd verbeteringen om door te voeren. Het inkomen voor de boeren kan altijd omhoog, de CO2-uitstoot verder omlaag, of je kunt ervoor kiezen om bijvoorbeeld meer scholen te ondersteunen. Ik weet dat we 855 boeren gezinnen van een leefbaar inkomen hebben voorzien, maar daarmee zijn we er natuurlijk nog lang niet. Er leven immers tientallen miljoenen mensen van de landbouw in India.
Kun je daar dan toch een beetje trots op zijn?
In India word ik soms als een soort held onthaald. De mensen daar zijn zo dankbaar en laten me dat helemaal voelen. Als ik daar ben, wéét ik: ik heb betekenis. In 2019 voorzagen we ongeveer 30 volledige boerendorpen van hun jaarinkomen. En dan zijn wij eigenlijk maar een piepklein bedrijfje. Dus ja, we kunnen nog veel meer impact maken, maar ik weet dat we dingen beter doen en dat gevoel probeer ik dan ook zo goed mogelijk mee te nemen naar Nederland. Ik vertel de verhalen aan het team en laat de video’s zien. Daarmee probeer ik al m’n medewerkers, ook die een meer commerciële functie hebben, te laten voelen wat we allemaal hebben bereikt en vooral te stimuleren om dóór te gaan.
Boerendorpen in India tonen grote dankbaarheid aan Yumeko’s medewerkers.
Waar let je op bij het uitbreiden van het team van Yumeko?
Bij het zoeken naar nieuwe medewerkers is een essentiële randvoorwaarde dat ze zich herkennen in Yumeko’s missie en visie. Onze bedrijfswaarden zijn enterprising (ondernemend zijn), meaningful (met betekenis werken) en Shifuku (wat wijst op een gelukzalig gevoel van ‘bliss’ dat je krijgt als je je nét te laat in een warm bed nestelt). We leggen deze bedrijfswaarden naast het profiel en tikken deze als het ware af in de gesprekken die we hebben. Soms betekent dat helaas dat we iemand moeten laten gaan die ontzettend ondernemend is, maar onze missie niet volledig kan uitdragen.
Waarom vinden we dit zo belangrijk? We vinden ‘purpose’ en ‘meaning’ belangrijke aspecten van werkgeverschap die invloed hebben op waar we naar streven en hoe we met elkaar omgaan. Daarom willen we onze medewerkers méér bieden dan alleen materiële waarde en vinden we het belangrijk dat medewerkers óók voldoening halen uit de impact die we maken en niet alleen het salaris dat je elke maand gestort krijgt. Om deze reden zetten we ons ook in om de bedrijfscultuur continu te verbeteren en onze medewerkers zich thuis te laten voelen. Zo stimuleren we het beoefenen van yoga en meditatie, richten we ons sterk op persoonlijke ontwikkeling, kunnen medewerkers altijd gebruik maken van de bedden die in het pand staan en ‘verplichten’ we onze medewerkers om zich drie keer per jaar te verslapen.
Wat zijn de voor- en nadelen van het runnen van een betekenisvol bedrijf?
Ik ga met veel plezier naar kantoor en kom voldaan weer thuis! Het idee dat ik structureel impact aan het bouwen ben, geeft mij ontzettend veel voldoening. Daarnaast heb ik heel veel leuke mensen om me heen, met de juiste drijfveren, waar samenwerkingen of andere mooie dingen uit kunnen ontstaan. Ik kom mensen tegen met dezelfde waarden als ik, dat vind ik een groot voordeel.
De grootste uitdaging? Het creëren van een goed business model. We willen de prijzen van onze producten betaalbaar houden, maar dat betekent dat we zelf minder marge maken. Het heeft tijd nodig om het business model van een betekenisvol bedrijf rond te krijgen. Daarbij komt dat het moeilijk is om groeifinanciering te krijgen, omdat de meeste investeerders erin zitten voor het geld en minder waarde hechten aan de sociale en ecologische ambities van duurzame bedrijven. Dat is zuur, omdat wij óók graag willen groeien om meer impact te maken. Maar we gaan niet bij de pakken neer zitten. Als investeerders zich niet kunnen herkennen in onze missie, dan zullen we het alsnog op eigen kracht doen. Concessies doen op het gebied van impact, dat doen we gewoon niet.
Hoe houden jullie balans tussen het nastreven van je missie en het verdienen van geld?
Geld is een lastig begrip. Zodra het over geld gaat, brengt dat in mijn ogen het slechtste in de mens naar boven. Het eigenbelang gaat dan domineren, waardoor mensen slechtere keuzes maken. Tegelijkertijd zijn we afhankelijk van geld en is het op dit moment de motor die de economie laat draaien. Ook wij moeten geld verdienen en op de kosten letten om Yumeko draaiende te houden. Bovendien staat omzet in ons geval gelijk aan impact: hoe meer omzet we maken, hoe groter onze impact is. Groei, ook op financieel vlak, is voor ons daarom ook belangrijk.
Een goed voorbeeld van zo’n dilemma vindt plaats in de aanloop naar Black Friday. Black Friday is consumentisme ten top. Dat keuren we bij Yumeko in principe niet goed. Maar ik weet ook dat we in vier dagen tijd meer kunnen verdienen dan in één maand. In vier dagen tijd maken we dus gigantisch veel impact. Moeten we dan principieel zijn en hier niet aan meedoen? Nee, want we zijn een commercieel bedrijf en we willen spullen verkopen met impact. Daarom zijn we er afgelopen jaar in meegegaan, maar niet zonder een belangrijke boodschap mee te geven: we vertellen de consument dat de korting alleen ten koste gaat van ons eigen resultaat, maar geen negatieve invloed heeft op de boeren en fabrieksarbeiders die onze producten mogelijk maken. Toch is Black Friday voor ons geen vast gegeven. Ik weet zeker dat we hier dit jaar opnieuw discussie over zullen voeren en daar ben ik blij om, want dat houdt ons als team scherp op waar we voor staan en wat we willen bereiken.
Katoenplukkers in India.
Hoe ziet Yumeko er over 5 jaar uit denk je?
Over 5 jaar willen we een bekend merk zijn in Nederland. Dan hebben we onze collectie uitgebreid en hebben we meer klanten, zodat we meer impact kunnen maken. Daarnaast is het voor ons belangrijk om vooruitstrevend te blijven. We willen de leider zijn in deze categorie, maar dat betekent dat je moet innoveren. De komende decennia zullen de meeste merken voornamelijk met katoen blijven werken. Maar bij Yumeko weten we ook dat er, mede door de gevolgen van klimaatverandering, een eindigheid aan de katoenproductie zit. Dus houden we constant onze ogen open voor nieuwe en duurzamere materialen.
Als laatste, welk advies zou je willen geven aan ondernemers die meer impact willen maken met hun bedrijf?
Wil je een bestaand bedrijf transformeren en écht duurzaam maken? Dan moet je bepaalde business principes aan de kant durven zetten. Start met het formuleren van een theory of change: wat is de verandering die je met je bedrijf teweeg wil brengen? Als je helder hebt wat je aan het einde van de rit wilt bereiken, dan kun je gaan kijken hoe je met je business model impact kunt maken. Waar leiden mens, dier en milieu nu onder en hoe kun je dat verbeteren? Dit zal niet alleen een mooie transformatie zijn voor het bedrijf, maar ook voor jou als ondernemer zelf.