De betekeniseconomie: Ruimte voor ondernemers met impact

In een zucht om Nederland te beschermen tegen het Coronavirus, worden we de laatste dagen massaal gevraagd om ons leven anders in te richten. Dat is best spannend, niet eerder maakte ik mee dat er op zulke grote schaal, en mét succes, bewustwording wordt gecreëerd en gedrag veranderd. 

Het zorgt voor twijfel en soms ongemak, maar biedt ook hoop. We kijken écht weer naar elkaar om en staan dankbaar stil bij wat we hebben. In een wereld gericht op groei en geld, wat vaak ten koste gaat van mens en milieu, blijken moeilijke tijden dus het beste in onszelf naar boven te brengen. 

Dit sluit aan bij een beweging die de laatste jaren een flinke opmars heeft gemaakt: de betekeniseconomie. In dit nieuwe economische systeem staat niet financiële waarde, maar maatschappelijke waarde voorop. Waar komt de betekeniseconomie vandaan? En hoe kun je er als ondernemer mee aan de slag? In dit artikel geef ik je de antwoorden.

De betekeniseconomie als logische opvolger

De betekeniseconomie komt niet uit de lucht vallen. Zoals Aaron Hurst in zijn boek The Purpose Economy uitlegt, is de betekeniseconomie een logische opvolger van de economische systemen die we eerder hebben meegemaakt. Toen de eerste nederzettingen lang geleden ontstonden, kreeg de eerste economie langzaam vorm. Deze agrarische economie bestond voornamelijk uit het verhandelen van grondstoffen, zoals zout en rijst. Met de uitvinding van de stoommachine maakte de agrarische economie plaats voor de industriële economie, waarin we niet alleen grondstoffen, maar ook kant-en-klare producten uitwisselden. 

Op dit moment bevinden we ons tussen de kenniseconomie en betekeniseconomie in. De kenniseconomie draait, dankzij de opkomst van de computer en het internet, voornamelijk om het uitwisselen van informatie. De industrialisatie en de komst van kennisgedreven bedrijven hebben de afgelopen periode gezorgd voor enorme welvaartsgroei. We werken ontzettend efficiënt, kunnen elkaar op elk moment van de dag bereiken en kennen steeds meer luxe. Daarbij streven we naar economische waarden zoals geld en status, in een poging om gelukkig te zijn. 

Maar dit begint langzaam te veranderen. Steeds vaker beseffen mensen dat alleen geld en aanzien niet zorgen voor een gelukkig leven. De wens om andere, meer menselijke waarden na te streven, zoals liefde en verbinding, krijgt ruimte in de betekeniseconomie. Hoe zit dat?

Onze groeiende behoefte aan betekenis

Dankzij de economische vooruitgang leven we in een wereld die gezonder, veiliger en welvarender is dan ooit. Maar tegen welke prijs? Waar we er aan de ene kant op vooruit gaan, laten we aan de andere kant een spoor van vernieling achter. Klimaatproblemen stapelen zich op en sociale omstandigheden komen voor veel mensen verder onder druk te staan. Door het verlangen naar geld en status hebben we - bewust en onbewust - sociale en ecologische problemen gecreëerd die nu om aandacht schreeuwen. 

Hoe gelukkig zijn we daar écht van geworden? Een groeiend aantal mensen - ook in onze Westerse wereld - heeft steeds vaker last van dit soort problemen. De seizoenen worden intenser, wateren worden viezer en onvoorspelbaarder, en sommige bevolkingsgroepen worden genoodzaakt zich te verplaatsen. Ons verlangen naar meer welvaart leidt dus uiteindelijk tot minder welzijn. Gelukkig blijft dat niet langer onopgemerkt. Mensen willen goed doen, van betekenis zijn én zien noodzaak in het oplossen van de problemen die we zelf hebben gecreëerd. 

Dit is in lijn met Maslow’s piramide van Hierarchy of Needs. Naarmate we bepaalde behoeften kunnen vervullen, gaan we een stap omhoog in de piramide. Nu we veilig een dak boven ons hoofd hebben, voldoende kunnen eten en drinken, en waardering halen uit sociale contacten, gaan we zoeken naar meer immateriële zaken en willen we onszelf maximaal ontplooien.  Deze zoektocht naar zingeving en goed doen is wat de betekeniseconomie kenmerkt. In hun boek Pioniers van de Nieuwe Welvaart geven Kees Klomp en Nadine Maarhuis dit weer door de economische revolutie die ik eerder heb beschreven ‘over’ Maslow’s piramide heen te leggen.

Onze groeiende behoefte aan betekenis heeft natuurlijk invloed op hoe we organisaties vormgeven. Hoe manifesteert de betekeniseconomie zich in het bedrijfsleven? 

Betekenisvolle ondernemers starten met een maatschappelijke probleem

In de betekeniseconomie gaan we wereldverbetering massaal waarderen. Dat betekent dat ook de rol van bedrijven weer onder de loep wordt genomen. Steeds meer ondernemers beseffen dat bedrijven bestaan om sociale en ecologische problemen op te lossen. Deze ondernemers bouwen een betekenisvol bedrijf en gebruiken het dus als middel om bepaalde waarde te creëren voor mens en milieu. Succesverhalen uit Nederland komen onder andere van De Vegetarische Slager, Mud Jeans en natuurlijk Tony’s Chocolonely. 

‘Succes’ krijgt daarbij een andere betekenis. Het wordt niet langer alleen gedefinieerd door de financiële resultaten die met het bedrijf worden geboekt, maar wordt nadrukkelijker bepaald door de mate waarin het bedrijf maatschappelijke vooruitgang creëert. Dit zorgt voor een dubbele agenda. Want naast het nastreven van een maatschappelijke missie, moeten ondernemers het bedrijf ook nog financieel draaiende houden. Dat maakt het runnen van een betekenisvol bedrijf een stuk ingewikkelder, maar biedt ook  gigantisch veel voldoening. Want lukt het je om een maatschappelijk probleem bij de horens te vatten, dan levert dat jou én je medewerkers niet alleen zingeving en een flinke dosis energie op, maar ben je ook in staat om klanten te inspireren en langer vast te houden.

Wil je winnen en optimaal profiteren van wat de betekeniseconomie te bieden heeft? Dan moet je als ondernemer dus gaan kijken waar je een positief verschil kunt maken. Breng je huidige impact in kaart, analyseer waar je als bedrijf invloed op hebt en bepaal de sociale en ecologische problemen die je kunt helpen oplossen. Bedrijven die dit niet doen, en hun eigen gewin blijven nastreven zonder om te kijken naar mens en milieu, zullen razendsnel sympathie verliezen. Met alle gevolgen van dien. 

Niet alleen het Coronavirus is besmettelijk, ook de drang om maatschappelijke impact te maken. Hoe meer  mensen én bedrijven goed doen, hoe sneller we de betekeniseconomie op gang kunnen krijgen en ons geluk en welzijn kunnen vergroten. Ben je ondernemer en wil je hier serieus mee aan de slag? Neem dan contact met me op. Met m’n aanpak help ik je te bouwen aan een betekenisvol bedrijf, dat beter is voor jou, je team én de wereld om je heen.